Gildia Trzy Siostry
Gildia Trzy Siostry

Gildia Trzy Siostry

Uprawa współrzędna warzyw, oparta na allelopati czyli wzajemnym wpływie roślin na siebie opiera się na odpowiednim doborze gatunków tak aby uzyskać ich lepszy wzrost, plonowanie i wzajemną ochronę przed szkodnikami.

Tradycja upraw Trzech Sióstr wywodzi się od plemion Irokezów zamieszkujących północno-wschodnie Stany Zjednoczone i Kanadę, sadzono tam ten zestaw razem, na kopcach ziemi, co zapobiegało zaleganiu wody w korzeniach roślin, podczas obfitych letnich deszczy.

Na terenach suchszych zamieszkiwanych przez Indian Hopi i Nawaho uprawiano na oddzielnych, sąsiadujących polach oddzielnych szerokimi odstępami między roślinami, aby zapewnić roślinom jak najwięcej wody (np. na przestrzeni ok 3×3 metry).

Te trzy warzywa jako teren swojego pochodzenia mają Amerykę: dynia do Europy przybyła tuż za Kolumbem, w Polsce ta roślina jest znana od XVI, kukurydza z Ameryki przybyła wielokierunkowo w XVIII w.

Fasola uprawiana w Ameryce się ją od ponad 7 tysięcy lat, uznawana jest za jedną z najstarszych roślin uprawnych na terenie Peru i Meksyku. Pierwsze informacje o uprawie fasoli w Europie pochodzą z 1542 roku, w Polsce u schyłku XVI wieku uprawiano ją jako roślinę ozdobną w klasztornych ogródkach, a dopiero w XVII wieku jako warzywo.

Są to warzywa ciepłolubne, których siew do gruntu rozpoczynamy od połowy maja.

Kolejność siewu w przypadku tego zestawu jest istotna, i przedstawia się ona następująco:

1. Pierwszą siejemy kukurydzę

– czekamy, aż podrośnie od 15 do 30 cm (pilnując aby siewek nie zjadły bażanty jeśli kręcą się w okolicy, bo jest to ich przysmak). W wyjątkowo ciepłą wiosnę można siać nieco wcześniej, na początku maja, koniecznie do ogrzanej ziemi, dobra będzie każda odmiana – cukrowa i na suche ziarno/ popcornowa.

2. Drugą siejemy fasolę tyczną

– jako podporę wykorzysta ona podrośniętą kukurydzę. (tradycyjnie fasolę sieje się na Św. Stanisława – 8 maja), tu jednak siejemy po prostu jak kukurydza będzie gotowa stanowić podporę. Każda fasola tyczna będzie dobra np. klasyczna odmiana „Piękny Jaś”. Fasola dostarcza ziemi azotu, z którego chętnie korzysta azotolubna dynia (wiąże ona azot atmosferyczny dzięki bakteriom zasiedlającym brodawki na fasolowych korzeniach) oraz stabilizuje kukurydzę przed wyłamaniem przez wiatr.

3. Trzecią siejemy dynię

– w około tydzień po siewie fasoli (kiedy widać młode fasolkowe pędy). Dynia ocieni podłoże, ograniczając parowanie wody z gleby. Z uwagi na dużą siłę rośnięcia należy kontrolować aby dynie pędami nie wspięły się na kukurydzę i jej nie połamały (doglądanie tego zestawu to czysta przyjemność). Siejąc dobrze jest wybrać: dynie o małych i lekkich owocach np. typu Hokkaido, dynie makaronowe, ozdobne, takie odmiany które nie wytwarzają długich pędów, np. dynie bezłupinowe 'Miranda’ lub 'Junona’ a także patisony i cukinie. Jeśli posiada się do dyspozycji szklarnie lub mieszka w wyjątkowo ciepłym i zacisznym miejscu można pokusić się o inną roślinę z rodziny warzyw dyniowatych do których zaliczamy:

— Patent.

Można skomponować ozdobną gildię trzech sióstr: kukurydza tęczowa ‘Glas Gem’ lub truskawkowa, fasola tyczna szparagowa: czerwona 'Jimenez’, fioletowa ‘Blauhilde’, oraz dynia ozdobna.

Podsumowując – tą indiańską metodą możemy osiągnąć dobre plony, przy niewielkim nakładzie pracy, dodając do tego „sposób prababci” i siejąc zestaw na nieużywanej części kompostownika lub w mniej używanej części ogrodu możemy osiągnąć pożytek z miejsc nieoczywistych.

P.s. Uprawa współrzędna opisana jest wraz z pomocną tabelką warzywną: „kto się z kim lubi a kto nie” w rozdziale 8 str 61-63 „Ogród dla Każdego”.